ВАШИНГТОН ХОТ, 2020 оны 3-р сарын 30—БНХАУ-д нийл??лэлтийн тасалдал анх ??сгэж байсан вирусын тархалт одоо дэлхийн эдийн засагт н?л??л?х?йц томоохон цочрол болж хувирлаа. З??н Ази, Номхон Далайн (ЗАНД) х?гжиж буй орнууд дэлхийн худалдааны хурцадмал байдлын н?л??лл??с алгуур сэргэж байсан ч COVID-19 халдварын тархалттай тэмцэж, цаашид дэлхийн санх??гийн зах зээлийн цочрол, хямралтай н??р тулгарах т?л?втэй боллоо.
З??н Ази, Номхон далайн б?сийн ихэнх улс орнуудын хувьд макро эдийн засгийн бодлогын сахилга батыг сайтар хадгалж, санх??гийн зохистой хэрэгсл??дийг нэвтр??лсээр ирсэн тул тодорхой хэмжээний эдийн засгийн цочрол, хэлбэлзлийг даван туулах чадамжтай болсон. Гэвч ?дг?? с?р?г н?л?? нь харилцан эрчимжсэн, уламжлалт бус ?йл явдлууд тулгараад байна. Б?х улс орнууд эдийн засгийн ноцтой х?ндрэлээс б?рэн зайлсхийх боломж хомс боллоо. Тийм ч учраас уг халдварын нийгэм, эдийн засагт ?з??лэх шууд н?л??г нь сааруулах зорилгоор эр??л мэндийн салбарын чадамж, ?р ашгийг сайжруулах х?р?нг? оруулалт, халдварын улмаас хамгийн их хохирол амсч буй хэсгийг оновчтой зорилт болгосон бодлогын арга хэмжээ, т??н дотроо т?свийн оновчтой арга хэмжээг яаралтай авах шаардлагатай гэдгийг энэ удаагийн сэдэвт Эдийн засгийн тойм (2020 оны 4 д?гээр сар) тайланд онцолжээ.
Н?хц?л байдал хурдацтай ??рчл?гд?ж байгаа тул эдийн засгийн т?лвийн нарийвчилсан т?с??л?л гаргахад х?ндрэл учирч байна. Иймд тус тайланд суурь т?с??л?л болон н?хц?л байдал х?лээлтээс муудах тохиолдолд гарч болзошг?й с?р?г хувилбарын аль алиныг нь танилцууллаа. Урьдчилсан г?йцэтгэлээр х?гжиж буй З??н Ази, Номхон далайн б?с нутгийн эдийн засаг 2019 онд 5.8 хувиар ?сс?н бол 2020 онд суурь т?с??лл??р 2.1 хувийн ?с?лт ?з??лэх боломжтой ч н?хц?л байдал х?ндэрвэл 0.5 хувиар агшиж ч болзошг?й байна. БНХАУ-ын эдийн засаг 2019 онд 6.1 хувиар ?сч байсан бол 2020 онд суурь хувилбараар 2.3 хувиар ?с?х, с?р?г хувилбараар 0.1 хувиар эдийн засаг нь агшиж мэдэхээр байна байна. Цар тахлын тархалтыг бууруулснаар б?с нутаг тогтвортой сэргэх боломжтой ч санх??гийн зах зээлийн тогтворг?й байдал нь ?с?лт?д с?рг??р н?л??л?х эрсдэл ?нд?р хэвээр байна.
Т??нчлэн COVID-19-ын с?р?г н?л?? ядууралд ноцтой н?л??л?х??р байна. Цар тахал гарааг?й байх тохиолдолтой харьцуулахад 2020 онд б?сийн хэмжээнд цар тахал дэгдсэнээс шалтгаалан суурь т?с??лл??р ядуурлаас гарах иргэдийн тоо 24 саяар бага буюу ийм тооны х?н ядуурлаас гарч чадахг?й байх (нэг ?д?рт 5.50 ам. доллар гэсэн ядуурлын шугамаар тооцсон) тооцооллыг тус тайлан онцолжээ. Хэрэв эдийн засгийн н?хц?л байдал цаашид улам доройтож с?р?г хувилбар руу д?х?ж очвол ядуу иргэдийн тоо 11 сая орчимоор нэмэгдэх эрсдэлтэй гэдгийг тооцооллоо. ?мн?х т?с??лл??р 2020 онд ойролцоогоор 35 сая х?н З??н Ази, Номхон далайн б?сэд, ??нээс 25 сая гаруй х?н БНХАУ-д дангаараа ядуурлаас гарна гэж тооцож байв.
Дэлхийн Банкны З??н Ази, Номхон далайн б?с хариуцсан Дэд ер?нхийл?гч Виктория Кваква "З??н Ази, Номхон Далайн б?сийн орнууд олон улсын худалдааны хурцадмал байдал болон БНХАУ-д COVID-19 халдвар тархсанаас ??ссэн ?р дагаврыг даван туулахаар чармайж байсан ч одоо дэлхийн хэмжээний цочролтой тулгараад байна. Тус б?с нутаг харьцангуй эдийн засгийн дархлаатай байж болох ч улс орнууд урьд ?мн?х??с ?рг?н цар х?рээнд, хурдтай ажиллах хэрэгтэй" гэдгийг онцолжээ.
Улс орнуудын эр??л мэндийн тусламж ?йлчилгээний чадавх, цаашид ижил т?рлийн цар тахалд хандах урт хугацааны бэлэн байдлыг бэхж??лэхэд яаралтай х?р?нг? оруулах зэрэг арга хэмжээг тайланд санал болгожээ. М?н халдварын тархалтыг хязгаарлан хяналтандаа авах, макро эдийн засгийн бодлогыг цогцоор нь харахыг тайлан з?вл?жээ. ?вчтэй иргэд, эр??л мэндийн тусламж ?йлчилгээнд татаасын дэмжлэг ?з??лэх зэрэг т?свийн зорилтот арга хэмжээ авах нь халдварын тархалтыг хяналтандаа авахад дэмжлэг болохын сацуу т?р зуурын энэх?? доголдол нь цаашид х?ний х?гжлийн урт хугацааны алдагдалд х?ргэхг?й байх н?хцлийг б?рд??лнэ.
Дэлхийн Банкны З??н Ази, Номхон далайн б?сийн Ер?нхий эдийн засагч Аадитя Маттоо “Улс орнуудын авч хэрэгж??лж буй зоримог арга хэмжээнээс гадна олон улсын хамтын ажиллагааг улам г?нзгийр??лэх нь энэх?? халдварт аюулын эсрэг хамгийн ?р д?нтэй вакцин болох юм. З??н Ази, Номхон далайн б?сийн орнууд, дэлхийн ?нц?г булан б?рт энэ ?вчинтэй хамтран тэмцэж, худалдааг нээлттэй байлган макро эдийн засгийн бодлогоо уялдуулан зохицуулах нь з?йтэй" гэв.
Цар тахлын тархалтын ?ед эмнэлгийн гол хэрэгсэл, ?йлчилгээний ?йлдвэрлэл ба нийл??лэлтийг эрчимж??лж, улмаар н?хц?л байдал дээрдсэний дараа санх??гийн тогтвортой байдлыг хангахын тулд олон улсын хамтын ажиллагаа, хил-дамнасан шинэ т?р-хувийн хэвшлийн т?ншлэлийг энэх?? тайлан уриалж байна. Б?х улс орнууд эмнэлгийн болон бусад хангамж авах боломжийг б?рд??лж, б?с нутгийн эдийн засгийг хурдацтай сэргээхийн тулд худалдааны бодлого нээлттэй байх нь чухал байна.
Тайланд дэвш??лсэн ??р нэг бодлогын з?вл?мж бол зээлийн н?хц?лийг з??лр??лэх замаар ?рхийн хэрэглээг огцом бууруулахг?й, тогтмол хадгалах, п??с компаниуд санх??гийн шууд цочролыг даван туулахад нь дэмжлэг болох явдал юм. Гэвч З??н Ази, Номхон далайн б?сийн олон орнуудад ?рх, байгууллага, корпорациудын ?рийн дарамт аль хэдийн ?нд?р т?вшинд х?рээд байгааг анхаарч цаашид хямрал г?нзгийрэх эрсдэлийг харгалзан ?зэж дээрх арга хэмжээг оновчтой хяналт, зохицуулалтын х?рээнд хэрэгж??лэх нь зохистой гэж ?зэж байна. Ялангуяа ядуу буурай орнуудын хувьд ?рх??д болон аж, ахуй нэгж??д ?рийн дарамтаа бууруулахад анхаарах нь чухал б?г??д ингэснээр санх??гийн эх ??свэрийг цар тахлын эдийн засаг, эр??л мэндэд ?з??лэх н?л??г сааруулах, шийдвэрлэхэд чигл??лэх боломж нэмэгдэх юм.
М?н COVID-19 халдварт хамгийн ихээр ?рт?х салбаруудаас ?нд?р хамааралтай ?рх??дийн хувьд ядууралд орох магадлал ихтэй байна. Тухайлбал, Тайланд, Номхон далайн арлын орнуудад аялал жуулчлалын салбар, Камбодж, Вьетнам улсад боловсруулах ?йлдвэрлэлийн салбар, м?н бусад б?х улс орнуудад албан бус х?д?лм?р??с хамааралтай ?рх??д нь дээрх эрсдэлт б?лэгт тооцогдож болно. Зарим улс орнуудад COVID-19 халдварын с?р?г н?л??н??с гадна тухайн орны онцлогоос шалтгаалсан с?р?г х?чин з?йлс м?н бий болоод байна. Тухайлбал Тайландад ган гачиг, Монголд т??хий эдийн ?нэ буурах зэрэг нь н?л??лж байна. Номхон далайн арлын орнуудын хувьд буцалтг?й тусламж, аялал жуулчлал, импортоос ихээхэн хамааралтай учраас 2020 оны т?л?в байдал нь ихээхэн эрсдэлтэй байна.
COVID-19 цар тахлын тархалтын улмаас улс орон, б?с нутгийн эдийн засгийн н?хц?л байдал тогтворг?й, ?д?р б?р ??рчл?гд?ж байна. Тайлангийн д?н шинжилгээнд улс орнуудын 3-р сарын 27-ны байдлаарх боломжит тоон мэдээллийг ашиглав.
Дэлхийн Банк Групп нь х?гжиж буй орнуудад COVID-19 халдварын эсрэг хариу арга хэмжээний чадавхийг бэхж??лэх, эргэн сэргэх хугацааг богиносгох зорилгоор 14 тэрбум ам.долларын т?ргэвчилсэн санх??жилтийн багцыг гаргаж байна. Энэ х?рээнд цар тахлын эр??л мэнд, эдийн засагт ?з??лэх с?р?г н?л??г сааруулах чиглэлээр улс орнуудад санх??жилт олгох, бодлогын з?вл?мж, техникийн туслалцаа ?з??лэх зэрэг арга хэмжээг яаралтай хэрэгж??лэх юм. ) нь цар тахлын тархалтын н?л??нд ?ртс?н хувийн хэвшлийн компаниудад туслах, ажлын байрыг хадгалахад зориулан 8 тэрбум ам.долларын санх??жилт олгох юм. М?н Олон улсын сэргээн босголт х?гжлийн банк (ОУСБХБ) ба Олон улсын х?гжлийн ассосиаци (ОУХА) нь эр??л мэндийн хариу арга хэмжээ авахад зориулан эхний 6 тэрбум ам.долларын санх??жилтийг олгоно. Улс орнуудад ?рг?н цар х?рээтэй дэмжлэг шаардлагатай байгаа тул Дэлхийн Банк Групп нь ядуу болон эмзэг б?лгийнхнийг хамгаалах, бизнесийг дэмжих, эдийн засгийн сэргэлтийг т?ргэсгэх зорилгоор 15 сарын хугацаанд 160 тэрбум х?ртэлх ам.долларыг т?вл?р??лэхээр ажиллаж байна.
Тайлангийн б?рэн эхийг дараах хаягаас татан авна уу:
Дэлгэрэнг?й мэдээллийг дараах хаягаар орж ?знэ ??: www.worldbank.org/eap
Биднийг дараах хаягаар орж дагана уу: @WB_AsiaPacifi.
